แม้จะมีอายุเกิน 60 ปี แต่ BM-21 Grad หรือที่บ้านเรารู้จักกันในชื่อ เครื่องยิงจรวดหลายลำกล้อง ยังคงเป็นอาวุธหลักในสนามรบของหลายประเทศ รวมถึงล่าสุดในความตึงเครียดที่ชายแดนไทย-กัมพูชา

อาวุธยุคจอขาวดำที่ยังระเบิดได้จริงBM-21 Grad (Grad แปลว่า ลูกเห็บ ในภาษารัสเซีย) คือระบบจรวดที่สหภาพโซเวียตพัฒนาขึ้นในปี 1963ยุคเดียวกับที่ The Beatles พุ่งสู่จุดสูงสุดในวงการเพลง

ตัวแท่นยิงติดตั้งบนรถบรรทุก Ural-375D หรือรุ่นใหม่อย่าง Ural-4320 บรรทุกจรวดขนาด 122 มม. จำนวน 40 ท่อ ยิงได้ครบภายใน 20 วินาที สร้าง พายุเหล็ก ที่สามารถถล่มพื้นที่เป้าหมายขนาดใหญ่เท่าหลายสนามฟุตบอลได้ในพริบตา

แม้จะ แม่นไม่มากแต่จุดแข็งคือ ปริมาณมหาศาล การยิงของ BM-21 ใช้แนวคิด Spray and Pray หรือ สาดไปก่อน เผื่อจะโดน ไม่ต้องล็อกเป้าหมายจุดเดียว เพราะมันไม่ได้สร้างมาเพื่อความแม่น แต่เพื่อถล่มพื้นที่ให้พังพินาศ

ระยะสั้น เสี่ยงสูง แต่ราคาถูกและทรงพลังจรวด BM-21 มีระยะยิงประมาณ 20 กิโลเมตร ซึ่งถือว่าสั้นเมื่อเทียบกับอาวุธยุคใหม่ ทำให้แท่นยิงมีความเสี่ยงสูงหากต้องเข้าใกล้แนวหน้า แต่ด้วยข้อดี 3 ประการ ทำให้มันยังถูกใช้งานทั่วโลกจนถึงทุกวันนี้:

1.ราคาถูก ผลิตง่าย:กลไกไม่ซับซ้อน บำรุงรักษาง่าย ทหารฝึกไม่นานก็ใช้งานได้

2.มีจำนวนมาก:โซเวียตผลิตกระจายทั่วโลก และหลายประเทศผลิตเลียนแบบ ทำให้หาซื้อ-ลักลอบง่าย

3.อำนาจจิตวิทยา:เสียงคำรามของจรวด 40 ลูก พุ่งพร้อมกันเหมือนห่าฝน ทำลายขวัญศัตรูแบบไม่ต้องใช้เทคโนโลยีล้ำสมัย

จากโซเวียตถึงแนวชายแดนไทยเขมรใช้จริง ยิงจริงประเทศไทยรู้จัก BM-21 ไม่ใช่แค่ในตำรา หรือข่าวต่างประเทศ เพราะในหลายเหตุการณ์ปะทะที่ชายแดนไทย-กัมพูชา อาวุธชนิดนี้ถูกกองทัพกัมพูชานำมาใช้ระดมยิงข้ามพรมแดน สร้างความเสียหายทั้งชีวิต ทรัพย์สิน และความหวาดกลัวให้กับประชาชนในพื้นที่

แม้โลกจะกำลังหมุนเข้าสู่ยุค AI โดรนโจมตี ขีปนาวุธไฮเปอร์โซนิก แต่ BM-21 ยังยืนหยัดพิสูจน์ว่า ความเก่า ไม่ได้แปลว่า ไร้ประสิทธิภาพ

อาวุธจากยุคสงครามเย็นที่ยังไม่ยอมเกษียณBM-21 Grad คือภาพสะท้อนอันขัดแย้งของสงครามสมัยใหม่ ที่อาวุธยุคโทรศัพท์มีสายยังสามารถสร้างความตายและการทำลายล้างได้ไม่แพ้เทคโนโลยีล่าสุด

และมันยังเตือนเราว่า ในสนามรบจริง ความเรียบง่าย ทนทาน และจำนวนมหาศาล อาจมีค่ามากกว่าความไฮเทค เพราะสุดท้ายแล้ว เป้าหมายคือชัยชนะ ไม่ว่าอาวุธจะมาจากยุคไหนก็ตาม